Een leerkracht is de hele dag bezig met de leerlingen. Niet alleen is hij bezig met onderwijzen maar hij neemt ook de tijd om te observeren. Toch is het niet altijd eenvoudig om pesten goed te onderscheiden van ander conflictgedrag. Daarbij komt nog dat pesters veelal stiekem en buiten het directe gezichtsveld van de leerkracht zijn praktijken uitoefent.Een derde mogelijkheid is dat er soms onderhuids emoties aanwezig zijn die niet bekend zijn bij de leerkracht noch bij de andere leerlingen. Je kunt het misschien vergelijken met het Johari schema:
Bekend aan jezelf | Onbekend aan jezelf | |
Bekend aan anderen | Open ruimte | Blinde vlek |
Onbekend aan anderen | Verborgen gebied | Onbekende gebied |
In dit verborgen gebied kunnen emoties zitten t.o.v. andere leerlingen van voorkeur of juist afwijzing. Potentiële emoties die sfeerbepalend kunnen zijn en pestgedrag in de hand zouden kunnen werken.Om dat verborgen gebied in dit geval zichtbaar te maken (voor zover mogelijk) moet je als leerkracht niet alleen goed kunnen signaleren en observeren.
Signaleren kan door de volgende instrumenten te hanteren: Een Algemeen GroepsOnderzoek = AGO (Pravoo map van Luc Koning). Dit onderzoek is een vorm van pedagogisch onderzoek dat gebruikt kan worden om de sfeer in een groep te verbeteren. Het onderzoek is afgestemd op bovenbouwkinderen van basis- en speciaal onderwijs. Zie link AGO
Een sociogram hanteren.
Hiermee kan de leerling op zeer anonieme wijze duidelijk maken welke voorkeuren en afwijzingen hij/zij heeft ten op zichte van mede- leerlingen. Zie uitwerking onder de tab: Sociogram.
Vragenlijst specifiek gericht op het pesten. Zie hier voor de uitwerking: Vragenlijst pesten.
Gesprekken met ouders. De leerkracht kan door actief te luisteren naar ouders heel veel informatie inwinnen over bijvoorbeeld de thuissituatie/ -omgeving.
Groepsgesprekken geven de leerkracht de mogelijkheid om te peilen hoe kinderen op elkaar reageren. Luisteren de kinderen wel goed naar alle kinderen of is daar een verschil. Krijgt de één meer respect door goed luistergedrag dan een ander? Worden kinderen genegeerd, gestoord door uitlachen, gepraat tussendoor?
Observatielijsten
Deze lijsten kan de leerkracht zelf maken of hij kan gebruik maken van kant en klare observatielijsten. Luc Koning laat in zijn handboek voor gedrag- & gedragsproblemen zien hoe je zo’n observatielijst voor pesten kunt samenstellen.
- Observaties tijdens de pauze of vrije leersituaties.
- Observaties door collega’s (collegiale consultancy) of door andere externen zoals de Intern begeleider, Schoolbegeleidingsdienst, jeugdzorg etc.
Het leerlingvolgsysteem hanteren/ bekijken of een leerling slechter presteert dan voorheen. Daarnaast moet je natuurlijk ook antennes hebben voor de signalen die overduidelijk aanwezig zijn. Wij hebben al in de voorgaande hoofdstukken, maar met name in het hoofdstuk “verschillende vormen van pesten” heel veel voorbeelden gegeven van signalen waaraan een pester of een gepest kind herkent kan worden.Om nóg een beeld te geven hoe inventief kinderen zijn hebben wij hieronder nog een summiere lijst toegevoegd.
- altijd een bijnaam, nooit bij de eigen naam noemen
- zogenaamde leuke opmerkingen maken over een klasgenoot
- en klasgenoot voortdurend ergens de schuld van geven
- briefjes doorgeven
- jennen, beledigen, uitlokken
- opmerkingen maken over kleding
- isoleren, een kring vormen of insluiten in de klas, gang of schoolplein
- buiten school opwachten, slaan of schoppen
- op weg naar huis achterna rijden
- naar het huis van het slachtoffer gaan
- bezittingen afpakken
- schelden of schreeuwen tegen het slachtoffer
- iemand op het uiterlijk beoordelen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten